Bezpieczeństwo maszyn – Wymagania norm EN 60204-1 oraz EN ISO 13849-1

Bezpieczeństwo maszyn jest kwestią kluczową we współczesnym przemyśle. W celu zapewnienia ochrony dla pracowników oraz użytkowników maszyn, istnieją specjalne normy i wytyczne, które określają wymagania dotyczące bezpiecznego projektowania, konstrukcji i użytkowania maszyn. Ważnymi normami w tym kontekście są EN 60204-1 oraz EN ISO 13849-1.

Bezpieczeństwo maszyn – norma EN 60204-1

Norma EN 60204-1 dotyczy bezpieczeństwa elektrycznego maszyn. Określa ona wymagania dotyczące instalacji elektrycznej i urządzeń sterujących maszynami. Norma ta zawiera wytyczne dotyczące ochrony przed dotykiem pośrednim/bezpośrednim, przeciążeniami, zwarciem, przepięciami i innymi zagrożeniami elektrycznymi. Zwraca ona uwagę na takie aspekty, jak odpowiednia izolacja, oznakowanie, ochrona przeciwporażeniowa oraz minimalizacja ryzyka powodowanego przez instalacje elektryczne.

Często popełniane błędy związane z normą EN 60204-1 obejmują niewłaściwie zaprojektowane lub zainstalowane instalacje elektryczne, brak oznakowania lub niewłaściwe oznakowanie przewodów i przycisków, brak ochrony przeciwporażeniowej lub niewłaściwe zastosowanie urządzeń sterujących. Ważne jest, aby projektanci, instalatorzy i użytkownicy maszyn mieli świadomość tych błędów i dążyli do ich uniknięcia.

Bezpieczeństwo maszyn – norma EN ISO 13849-1

Norma EN ISO 13849-1 dotyczy oceny ryzyka i projektowania systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem. Określa ona metody oceny ryzyka związane z maszynami oraz wymagania dotyczące projektowania i implementacji systemów sterowania, które zapewniają odpowiednie poziomy bezpieczeństwa. Norma ta opiera się na analizie ryzyka zgodnie, określa kategorie bezpieczeństwa (od B do 4) oraz poziomy bezpieczeństwa PL (od a do e), które są przypisywane różnym funkcjom bezpieczeństwa w systemie.

Błędy często popełniane w kontekście normy EN ISO 13849-1 obejmują nieprawidłową ocenę ryzyka, niewłaściwe przypisanie kategorii bezpieczeństwa, niedostateczne uwzględnienie redundancji, nieprawidłowe zaprojektowanie i zamontowanie układu bezpieczeństwa oraz brak odpowiedniego dokumentowania procesu oceny ryzyka i projektowania systemu sterowania. Należy pamiętać, że prawidłowe spełnienie wymagań tej normy wymaga dokładnej analizy ryzyka.

Bezpieczeństwo maszyn – dokumentacja

Aby spełnić wymagania norm EN 60204-1 i EN ISO 13849-1, konieczne jest przedstawienie odpowiedniej dokumentacji. Oto główne elementy dokumentacji, które należy uwzględnić:

• Dokumentacja techniczna maszyny: Powinna zawierać informacje dotyczące projektu maszyny, jej specyfikacji technicznej, schematów elektrycznych i pneumatycznych, listy komponentów, instrukcji montażu i podłączenia, a także wszelkich istotnych danych dotyczących elektrycznych, elektronicznych i sterowania maszyną.
• Ocena ryzyka: Dokumentacja powinna zawierać kompletną ocenę ryzyka związanego z maszyną, włączając w to identyfikację potencjalnych zagrożeń, ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia tych zagrożeń oraz określenie stopnia ryzyka. Ocena powinna uwzględniać zarówno aspekty elektryczne, jak i mechaniczne maszyny.
• Analiza bezpieczeństwa systemu sterowania: W przypadku normy EN ISO 13849-1, dokumentacja powinna zawierać szczegółową analizę bezpieczeństwa systemu sterowania. Obejmuje to ocenę każdej funkcji bezpieczeństwa, przypisanie kategorii bezpieczeństwa do poszczególnych funkcji, analizę prawdopodobieństwa wystąpienia błędów i wydajności systemu oraz określenie poziomu integracji i użyteczności systemu.
• Instrukcje obsługi i konserwacji: Dokumentacja powinna zawierać jasne instrukcje dotyczące obsługi, uruchamiania, konserwacji i naprawy maszyny. Instrukcje powinny uwzględniać wszystkie aspekty bezpieczeństwa, w tym procedury awaryjne, wytyczne dotyczące zabezpieczeń i ostrzeżenia dla użytkowników maszyny.
• Protokoły testów i certyfikaty: Wszelkie testy przeprowadzone na maszynie, takie jak badania elektryczne, sprawdzanie wydajności systemu sterowania, testy bezpieczeństwa itp., powinny być odpowiednio udokumentowane. Certyfikaty zgodności i oceny zewnętrznych organów certyfikujących również powinny być dostarczone w ramach dokumentacji.

W przypadku spełnienia tych norm, odpowiedzialność za przygotowanie i dostarczenie dokumentacji spoczywa przede wszystkim na producencie maszyny.

Bezpieczeństwo maszyn – Podsumowanie

Spełnienie norm EN 60204-1 i EN ISO 13849-1 jest wspólną odpowiedzialnością wszystkich zaangażowanych stron. Projektanci i producenci mają obowiązek zaprojektowania i skonstruowania maszyn zgodnie z wytycznymi tych norm. Instalatorzy są odpowiedzialni za prawidłową instalację maszyn i przestrzeganie wymagań dotyczących instalacji elektrycznych oraz systemów sterowania. Użytkownicy maszyn z kolei mają obowiązek korzystać z maszyn zgodnie z instrukcjami producenta i stosować się do zaleceń bezpieczeństwa.

Normy EN 60204-1 i EN ISO 13849-1 mają na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa maszyn. Przestrzeganie tych norm pomaga minimalizować ryzyko wypadków i urazów związanych z użytkowaniem maszyn, chroni pracowników i użytkowników maszyn oraz przyczynia się do ogólnego podniesienia standardów bezpieczeństwa w przemyśle.

W razie pytań zachęcamy do kontaktu. Współpracujemy ze specjalistami z firmy Technoma.