Certyfikacja CE maszyn i urządzeń polega na przejściu procesu oceny zgodności z obowiązującymi przepisami prawa. Aktualnie jest to dyrektywa maszynowa 2006/42/WE oraz normy zharmonizowane. Do bardziej złożonych maszyn mogą dojść inne dyrektywy, tj. 2014/68/UE czy 2014/34/UE. Proces certyfikacji CE maszyn kończy się wystawieniem deklaracji zgodności WE (często mylnie nazywanym certyfikatem CE) oraz naniesieniem znaku CE. Wszystkie działania mają na celu stworzenie maszyny bezpiecznej, niezagrażającej zdrowiu i życiu operatora.
Bezpieczeństwo maszyn i certyfikacja CE – jakie maszyny wymagają certyfikacji CE?
Znaku CE wymagają maszyny nowe, wprowadzane do obrotu i użytku na terenie UE. Wprowadzenie do użytku dotyczy maszyn, które zostały skonstruowane na użytek we własnym zakładzie – każdy pracownik musi pracować na bezpiecznej maszynie. Maszyny „stare” sprowadzane spoza terytorium UE traktowane są jako nowe, należy więc przejść cały proces certyfikacji CE.
Ciągi technologiczne i linie produkcyjne podlegające pod certyfikację CE tylko w przypadku, kiedy będą zakwalifikowane jako maszyny zespolone wg. dyrektywy 2006/42/WE. W tym przypadku, nawet jak każda z maszyn posiada znak CE to na całą linię produkcyjną należy przejść proces certyfikacji CE. Bardzo ważne jest sklasyfikowanie, czy dany ciąg jest maszyną zespoloną, czy nie. Jeżeli nie będzie maszyną zespoloną to należy spełnić minimalne wymagania zawarte w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy.
Bezpieczeństwo maszyn i certyfikacja CE – wymagania konstrukcyjne
Dyrektywa 2006/42/WE nakłada na producenta obowiązek stworzenia maszyny jak najbardziej bezpiecznej. W tym celu stosowana jest tzw. triada bezpieczeństwa, czyli:
- Najpierw konstruujemy maszynę bezpieczną samą w sobie, np. zastąpienie napięcia 230V na 12V;
- W przypadku braku możliwości zastosowania punktu 1 stosuje się dodatkowe środki ochronne, np. kurtyny bezpieczeństwa, osłony z wyłącznikami krańcowymi, itp.;
- Jeżeli nie jest możliwe wyeliminowanie bezpośredniego zagrożenia pozostają procedury, piktogramy i instrukcję obsługi zawierające informacje na temat ryzyka resztkowego.
Podczas certyfikacji CE maszyn stosuje się normy zharmonizowane, które zawierają szczegółowe informacje na temat dodatkowych środków ochronnych, bezpiecznych konstrukcji oraz dodatkowych wymagań dla instrukcji obsługi. Normy zharmonizowane z dyrektywą maszynową 2006/42/WE dzielimy na 3 typy:
- Normy typu A – np. EN ISO 12100 – norma mówiąca o ocenie ryzyka dla wszystkich rodzajów maszyn;
- Normy typu B – np. EN 60204 – norma opisująca bezpieczeństwo elektryczne maszyn;
- Normy typu C – np. EN ISO 16092-1:2018 – norma zawierająca wymagania bezpieczeństwa dla pras. Ta norma i jej kolejne części to nieodzowne dokumenty podczas projektowania, certyfikacji CE oraz oceny ryzyka pras.
Bezpieczeństwo maszyn i certyfikacja CE – wymania dokumentacyjne
Wymagania z dyrektywy maszynowej 2006/42/WE jasno określają, jaką dokumentację powinna mieć maszyna. Bez dokumentacji proces certyfikacji CE maszyn byłby niepełny. Dokumenty wchodzące w jej zakres to:
- Rysunki techniczne i schematy;
- Instrukcja obsługi;
- Ocena ryzyka;
- Opis ogólny;
- Sprawozdania z badań;
- Deklaracje zgodności WE;
- Procedury produkcyjne dla maszyn wytwarzanych seryjne;
- Zastosowane normy;
- Dokumentacja komponentów.
Bezpieczeństwo maszyn i certyfikacja CE – modernizacja maszyn
Zakłady produkcyjne bardzo często modernizują swoje maszyny. W związku z tym, często nasuwa się pytanie – czy należy nadać oznaczenie CE na maszynę, czy wystarczą minimalne wymagania dla maszyn. Odpowiedź w tym przypadku nigdy nie jest jednoznaczna. Podstawową czynnością przy modernizacjach jest przeprowadzeniu audyty bezpieczeństwa, określającego zagrożenia występujące po wprowadzonych zmianach. Dla głębokiej modernizacji należy przejść proces certyfikacji CE maszyny, natomiast dla zmian mniej istotnych dostosowuje się maszynę do minimalnych wymagań.
Podsumowanie
Wszystkie maszyny pracujące w zakładach pracy muszą być bezpieczne dla użytkownika. Podczas audytów i spotkań z klientami bardzo często spotykamy się z przeświadczeniem, że jeżeli maszyna posiada oznaczenie CE oraz deklarację zgodności to na pewno jest bezpieczna. Niestety tak nie jest. Proces certyfikacji CE maszyn jest przeprowadzany przez producenta, często bez odpowiedniej wiedzy. Dlatego bardzo często przy odbiorach „nowych” maszyn okazuje się, że należy zastosować dodatkowe środki ochronne lub przerobić układ bezpieczeństwa. Dotyczy to przede wszystkim maszyn z rynków wschodnich, gdzie na proces certyfikacji CE maszyn patrzy się z przymrużeniem oka.
Każda maszyna, zarówna nowa, jak i stara musi zostać dostosowana do minimalnych wymagań zawartych Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. Odbiór maszyn zgodnie z powyższym rozporządzeniem oraz odpowiednimi normami pozwala na zminimalizowanie ryzyka wypadku w zakładzie pracy.
We wszystkich powyższych czynnościach możemy Państwu pomóc – od przeprowadzenia audytu bezpieczeństwa, przez stworzenie odpowiedniej dokumentacji, po fizyczne dostosowanie maszyn lub zintegrowanie linii produkcyjnych oraz wystawienie deklaracji zgodności. Nasza rozszerzona oferta dotycząca maszyn znajduje w pliku lub na stronie internetowej.
W razie pytań dotyczących procesu nadania znaku CE, audytów bezpieczeństwa oraz modernizacji maszyn zapraszamy do kontaktu.